* دکتر فربد فدائی

 دو جوان قرار گذاشته‌اند که با اتومبیل و به سرعت به سمت پرتگاهی که در صد متری آنهاست برانند و هرکس دیرتر ترمز کند و بایستد، برنده همه جایزه‌های نقدی می‌شود که تماشاگران تأمین کرده‌اند و اگر هر دو با هم بایستند، هر یک برنده نیمی از جایزه می‌شود. این دو جوان چه خواهند کرد؟
مثال دیگر؛ برای رسیدن به مقصد، دو مسیر وجود دارد و دو شرکت اتوبوس‌رانی می‌خواهند مسافران خود را به مقصد ببرند که اگر هر دو یک مسیر را انتخاب کنند راهبندان ایجاد می‌شود و اگر اتوبوس‌های شرکت را به یکی از دو مسیر راهنمایی کنند، همه سریعتر به مقصد خواهند رسید، کدام یک مناسب‌تر است؟ پاسخ به پرسش دوم راحت‌تر به نظر می‌رسد، زیرا اگر مسیرها را عوض کنند، باز هم همان نتیجه به دست می‌آید. این مورد که بدیهی به نظر می‌رسد به «تعادل نش» موسوم است. «جان نش»، برنده جایزه نوبل اقتصاد، فرضیه بازی‌ها و شقوق گوناگون آن را طرح کرده است.
این ریاضیدان بی‌همتا در عین حال به بیماری اسکیزوفرنیا نیز مبتلا بود و زندگی او الهام‌بخش فیلم «ذهن زیبا»، شهرت او شد.
به پرسش اول و «نوجوان هیجان زده و کم خرد باز گردیم». هر کدام دیرتر ترمز کند، برنده همه جایزه می‌شود، اما آیا او فرصت کافی برای توقف پیش از سقوط از پرتگاه را خواهد داشت؟ اگر هر دو با هم قبل از رسیدن به پرتگاه ترمز کنند، هر کدام نیمی از جایزه را می‌گیرد، اما از سقوط در پرتگاه نیز در امان خواهد بود.
فرضیه بازی‌ها رفتار تصمیم‌گیرندگان (یا بازیگران) را در موفقیت‌هایی بررسی می‌کند که موفقیت یک فرد به تصمیم‌ دیگران هم بستگی دارد. منظور از بازی، رقابت یا تعاملی بین دو یا چند نفر و یا گروه، یا حزب و یا دولت است که هر یک هدف یا منفعتی دارند و تصمیم آنها می‌تواند بر دیگری تأثیر بگذارد. 
عناصر اصلی در یک بازی متعددند، از جمله تصمیم‌گیرندگان  و ویژگی‌های شخصیتی آنان (تصمیم‌گیرندگان ممکن است دو سیاستمدار، یا دو کشور باشند) تدابیر (گزینه‌هایی که هر بازیگر می‌تواند برگزیند)، برد یا سود (نتیجه‌ای که بازیگر بسته به گزینش خود و دیگران دریافت می‌کند) و اطلاعات (بازیگران چه چیزهایی را می‌دانند یا نمی‌دانند).
به عنوان مثال دو کشور را می‌توان فرض کرد که گزینه‌های آنها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
مذاکره ـ توافق/ تهدید نظامی ـ تحریم/ کنارکشیدن ـ خنثی‌کردن تنش، و هرگونه ترکیبی از این عناصر را می‌توان متصور شد که بین آنها نتایج برد ـ برد یا باخت ـ باخت نیز وجود دارد که در دو سر طیف نتایج نهایی قرار گرفته‌اند.